Zwangerschap is een bijzondere periode in het leven van een vrouw, maar het brengt ook lichamelijke veranderingen met zich mee die soms zorgen kunnen baren. Een van die veranderingen is een verhoogde kans op een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Veel zwangere vrouwen maken zich zorgen over hun bloeddruk en de gevolgen hiervan voor zowel hun eigen gezondheid als die van hun baby. In deze blog bespreken we waarom je tijdens de zwangerschap meer kans hebt op een hoge bloeddruk, wat het precies inhoudt, wat de oorzaken en risicofactoren zijn, en hoe je het kunt voorkomen of verlichten.

Wat is hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap?

Hoge bloeddruk, of hypertensie, betekent dat de druk in je bloedvaten hoger is dan normaal. Tijdens de zwangerschap wordt dit meestal gedefinieerd als een bloeddruk van 140/90 mmHg of hoger. Hoewel een milde verhoging van de bloeddruk in sommige gevallen geen directe bedreiging vormt, kan langdurige of ernstige hypertensie leiden tot complicaties voor zowel de moeder als de baby.

Er zijn verschillende vormen van hoge bloeddruk die tijdens de zwangerschap kunnen optreden:

1. Chronische hypertensie: Dit is een vorm van hoge bloeddruk die al aanwezig is voordat de zwangerschap begint of die wordt gediagnosticeerd voor de 20e week van de zwangerschap. Vrouwen met chronische hypertensie hebben al voor de zwangerschap last van verhoogde bloeddrukwaarden en blijven hier vaak last van houden tijdens de zwangerschap.
2. Zwangerschapshypertensie: Deze vorm van hoge bloeddruk ontstaat na de 20e week van de zwangerschap. Het kan mild of ernstig zijn en treedt op bij vrouwen die vóór de zwangerschap geen last hadden van hypertensie. Deze vorm van hypertensie verdwijnt meestal na de bevalling.
3. Pre-eclampsie: Dit is een ernstige complicatie die meestal ontstaat na de 20e week van de zwangerschap. Het gaat niet alleen om hoge bloeddruk, maar ook om schade aan organen, vaak de nieren of lever. Pre-eclampsie kan levensbedreigend zijn voor zowel de moeder als de baby als het niet op tijd wordt herkend en behandeld.

Waarom is de kans op een hoge bloeddruk groter tijdens de zwangerschap?

Tijdens de zwangerschap ondergaat je lichaam veel veranderingen. Een van de belangrijkste aanpassingen is dat je bloedvolume toeneemt om de groeiende baby van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Hoewel je bloedvaten zich meestal aanpassen aan deze verhoogde vraag, kan dit in sommige gevallen leiden tot een verhoogde druk op de wanden van je bloedvaten, wat resulteert in een hogere bloeddruk.

Daarnaast spelen hormonale veranderingen een grote rol. Hormonen zoals progesteron helpen de spieren in de bloedvatwanden te ontspannen, maar soms kan het lichaam niet goed genoeg reageren op deze hormonale veranderingen, wat een toename van de bloeddruk veroorzaakt. Vrouwen die al voor de zwangerschap vatbaar zijn voor hypertensie, hebben een grotere kans om tijdens de zwangerschap een hoge bloeddruk te ontwikkelen.

Oorzaken en risicofactoren van hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap

Hoewel het niet altijd duidelijk is waarom sommige vrouwen een hoge bloeddruk ontwikkelen tijdens de zwangerschap, zijn er wel enkele bekende risicofactoren die de kans vergroten. Dit zijn onder andere:

1. Overgewicht of obesitas: Vrouwen met een hoger BMI lopen een groter risico op het ontwikkelen van hypertensie, zowel tijdens als buiten de zwangerschap. Overgewicht kan de bloedvaten vernauwen, waardoor de druk toeneemt.
2. Gezondheidsproblemen vóór de zwangerschap: Vrouwen die al vóór de zwangerschap last hadden van chronische hypertensie, diabetes, nierproblemen of auto-immuunziekten zoals lupus, hebben een hoger risico op een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap.
3. Eerdere zwangerschapscomplicaties: Vrouwen die bij een eerdere zwangerschap last hebben gehad van zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie, lopen een verhoogd risico om dit bij een volgende zwangerschap opnieuw te ervaren.
4. Leeftijd: Zwangere vrouwen ouder dan 35 jaar hebben meer kans op hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap.
5. Meerlingzwangerschappen: Als je zwanger bent van een tweeling of meer, is de kans op een hoge bloeddruk groter omdat je lichaam extra werk moet verrichten om meerdere baby’s van bloed en voedingsstoffen te voorzien.
6. Leefstijl: Een ongezonde leefstijl, zoals onvoldoende lichaamsbeweging, roken en een dieet met veel zout en weinig voedingsstoffen, kan bijdragen aan het ontwikkelen van hypertensie.

Symptomen van hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap

Vaak zijn er weinig of geen symptomen van hoge bloeddruk, wat het lastig maakt om het te herkennen zonder regelmatige metingen. Daarom is het zo belangrijk dat je regelmatig je bloeddruk laat controleren tijdens prenatale controles. In principe controleert de verloskundige je bloeddruk bij elke prenatale controle. Mocht dit niet het geval zijn, trek dan zeker aan de bel. In sommige gevallen kunnen vrouwen echter wel symptomen ervaren, waaronder:

• Erge hoofdpijn die niet verdwijnt met rust of medicatie.
• Wazig zien of andere visuele veranderingen zoals lichtflitsen of gevoeligheid voor licht.
• Pijn in de bovenbuik, vaak aan de rechterkant, onder de ribben.
• Misselijkheid of braken, vooral in de tweede helft van de zwangerschap.
• Plotselinge zwelling van handen, voeten of gezicht.
• Kortademigheid of pijn op de borst.

Als je een van deze symptomen ervaart, is het belangrijk om onmiddellijk contact op te nemen met je arts of verloskundige, omdat dit tekenen kunnen zijn van pre-eclampsie.

Hoe kun je hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap voorkomen?

Hoewel je niet altijd kunt voorkomen dat je hoge bloeddruk ontwikkelt tijdens de zwangerschap, zijn er wel stappen die je kunt nemen om het risico te verminderen of de bloeddruk onder controle te houden.

1. Eet een gezond en gebalanceerd dieet
   Voeding speelt een grote rol in het reguleren van je bloeddruk. Zorg ervoor dat je dieet rijk is aan verse groenten, fruit, volkoren granen en magere eiwitten. Vermijd overmatig zout, bewerkte voedingsmiddelen en voedingsmiddelen met veel toegevoegde suikers, omdat deze de bloeddruk kunnen verhogen.
2. Blijf actief
   Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om de bloeddruk op een gezond niveau te houden. Activiteiten zoals wandelen, zwemmen of zwangerschapsyoga zijn veilig en bevorderen de bloedsomloop. Overleg altijd met je zorgverlener voordat je aan een nieuw bewegingsschema begint, vooral als je al last hebt van hypertensie.
3. Vermijd stress
   Stress kan bijdragen aan een verhoging van je bloeddruk, dus probeer activiteiten te ondernemen die je helpen ontspannen, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, lezen of genieten van rustige wandelingen in de natuur. Zorg ook voor voldoende slaap, omdat slaapgebrek de bloeddruk kan verhogen.
4. Beperk cafeïne
   Hoewel kleine hoeveelheden cafeïne meestal geen probleem zijn tijdens de zwangerschap, kan overmatige inname van cafeïne bijdragen aan hoge bloeddruk. 
5. Drink voldoende water
   Uitdroging kan bijdragen aan een verhoging van de bloeddruk, dus zorg ervoor dat je gedurende de dag voldoende water drinkt. Richt je op ten minste 1,5 tot 2 liter water per dag, tenzij je arts anders adviseert.
6. Prenatale controles
   Regelmatige prenatale controles zijn cruciaal om je bloeddruk in de gaten te houden en vroegtijdig in te grijpen als er problemen optreden. Volg de adviezen van je verloskundige op en aarzel niet om vragen te stellen als je je zorgen maakt.

Hoe wordt hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap behandeld?

Als je bloeddruk te hoog is, zal je arts of verloskundige je nauwlettend in de gaten houden. In sommige gevallen is het nodig om bloeddrukverlagende medicatie voor te schrijven. Deze medicijnen zijn veilig tijdens de zwangerschap en helpen om de bloeddruk onder controle te houden om complicaties te voorkomen.

In ernstige gevallen, zoals bij pre-eclampsie, kan een ziekenhuisopname nodig zijn om zowel jou als je baby goed te monitoren. In zeldzame gevallen kan het nodig zijn om de bevalling vroegtijdig in te leiden om complicaties te voorkomen.

Wat betekent een hoge bloeddruk voor jou en je baby?

Hoewel het verontrustend kan zijn om te horen dat je een hoge bloeddruk hebt, is het belangrijk om te weten dat de meeste vrouwen met zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie een gezonde baby krijgen, vooral als de aandoening vroeg wordt opgespoord en goed wordt behandeld.

Het is ook geruststellend dat veel gevallen van hoge bloeddruk verdwijnen na de bevalling, vooral als het gaat om zwangerschapshypertensie. Je zult echter nog wel enige tijd na de bevalling gevolgd worden om er zeker van te zijn dat je bloeddruk weer op een normaal niveau komt. Kortom, een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap is niet direct iets ‘slechts’. Belangrijk is wel dat je het goed in de gaten houdt samen met je verloskundige om op tijd in te kunnen grijpen indien nodig.